به نقل از «ایکنا»

بررسی اصول اخلاق تفسیر قرآن کریم در دوفصلنامه «پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن»

تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۷۸۵۱۲۸

گروه اندیشه ــ پانزدهمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن» شامل 13 مقاله منتشر شد.

به گزارش ایکنا؛ پانزدهمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن» به صاحب‌امتیازی دانشگاه پیام نور منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «اثرپذیری مارتین لوتر از ریکالدو در رویکرد انتقادی به قرآن کریم»، «اصول اخلاق تفسیر قرآن کریم؛ ملاحظات، مقدمات، چالش‌ها و پیشنهادها»، «بررسی ادله نظریه اختصاص خطاب‌‌های قرآن به معصومان»، «بررسی مبانی رویکرد غزالی به زبان عرفانی وحی»، «بررسی مبانی و ادله دام‌گستری در متون دینی»، «بررسی و تحلیل گزارش‌ها و نقدهای شیخ بهایی در تفسیر عروه الوثقی پیرامون وحدت سوره‌ها و جزئیت بسمله»، «تحلیل ساختاری عنصر جهاد و پیکار با نفس در سوره یوسف با تأکید بر ساختار آوایی»، «تحلیل دلالی آیه «ذَلِکَ أدنَى أن یُعرَفنَ» درباره حجاب»، «تفسیر قرآن و لزوم احراز مراد جدی»، «درآمدی بر چالش‌ها و رهیافت‌های ترجمه «کاد» منفی در قرآن کریم»، «نقد روایی دیدگاه منظومه شمسی درباره مفهوم «السماوات السبع»»، «واکاوی رابطه‌مندی فرازهای آیه سوم سوره مائده».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اصول اخلاق تفسیر قرآن کریم
در چکیده مقاله «اصول اخلاق تفسیر قرآن کریم؛ ملاحظات، مقدمات، چالش‌ها و پیشنهادها»، می‌خوانیم: «تفسیر قرآن به‌منزله کنش اختیاری مفسران، افزون بر بایسته‌های هرمنوتیکی و روش‌شناختی، مشمول بایسته‌های اخلاقی است. این بایسته‌ها مفسر را در دوراهی‌های انتخاب، یاری می‌کنند. التزام به اخلاق تفسیر منوط به وجود اصول اخلاقی برای تفسیر، آگاهی نسبت به آنها و نیز اراده معطوف به کاربست آنهاست. اصول اخلاقی تفسیر نیز به‌ نوبۀ خود باید مستدل و مستند به اصول اخلاقی عام باشد. از این رو، تدوین و تبیین اصول برای اخلاقی کردن ساحت تفسیر متن با چالش‌هایی روبه‌روست. با عبور از این چالش‌ها، می‌توان اصولی عام برای تفسیر هر متن پیش نهاد و برای متون ویژه و خاص، اصولی ویژه. از این میان، قصدمندی ماتن، حمل بر صحت، مواجهۀ تحلیلی و نقادانه با متن، پرهیز از ساده‌سازی و قوی‌سازی متن را می‌توان به‌عنوان اصول عام اخلاقی برای تفسیر متون برشمرد و مواردی چون: محوریت ارادۀ الهی در انتساب معنا به متن؛ پایبندی به قواعد تفسیر؛ احتیاط علمی و پرهیز از مواجهۀ خام و عجولانه در بیان معانی آیات؛ تمایز بین بیان متن و درباره متن؛ پرهیز از اتّباع متشابه؛ پایبندی به انصاف و مواجهۀ عادلانه؛ انتقادپذیری و توجه به خرد جمعی؛ امانت‌داری در نقل؛ آگاهی از مبانی کلامی و اعتقادی مربوط به قرآن و مؤلف قرآن؛ اصلاح نفس و آرایش نفس به فضائل اخلاقی.»

اختصاص خطاب‌‌های قرآن به معصومان
در طلیعه مقاله «بررسی ادله نظریه اختصاص خطاب‌‌های قرآن به معصومان» آمده است: «دیدگاه اختصاص خطاب‌‌های قرآن به معصومان بر برخی ادله روایی تکیه دارد که مهم‌ترین آنها را می‌توان روایات دارای عبارت من خوطب به، روایات نحن الراسخون، حدیث ثلقین، احادیث دوری قرآن از عقل‌‌های مردمان، روایات بیان تفصیل احکام مجمل قرآن و روایات انحصار تفسیر از سوی امام علی علیه‌السلام دانست. بررسی سندی این روایات به‌جز درباره حدیث ثقلین که متواتر است نشان‌دهنده ضعف اغلب آنهاست. از لحاظ دلالی نیز علاوه بر اینکه مضامین آنها افاده اختصاص خطاب‌‌های قرآن به معصومان نمی‌کند، در رویارویی با ادله قطعی و محکم قرآنی و روایی مانند آیات قرآن در بیان بودن قرآن برای مردم، خطاب صریح به مردم، اهل کتاب و مشرکان، توصیه مردم به تدبر در قرآن، وجود توبیخ و سرزنش و تهدید و عتاب در خطاب‌ها، پاسخ به سؤالات و استفتائات مردم و روایات همسو با این آیات این دیدگاه را مخدوش و مردود می‌سازد.»

تحلیل دلالی آیه «ذَلِکَ أدنَى أن یُعرَفنَ»
در طلیعه مقاله «تحلیل دلالی آیه «ذَلِکَ أدنَى أن یُعرَفنَ» درباره حجاب» می‌خوانیم: «ذیل آیه 59 سوره احزاب، پس از اعلان حکم حجاب برای زنان مؤمن، عبارت «ذلِکَ أَدنى‏ أَن یُعرَفنَ فَلا یُؤذَینَ» آمده است که از آن برداشت‌های گوناگون صورت گرفته است. بسیاری از تفاسیر متأثر از پاره‌ای شأن نزول‌ها، مقصـود از شناخته شدن را تمایز زنان آزاد از کنیزان دانسته‌اند و بعضی، از آن به‌عنوان علت حکم به حجاب یاد کرده‌اند و از منتفی بودن کنیزداری در عصر حاضر، به عدم لزوم حجاب رأی داده‌اند. نوشته پیش رو، با توجه با قرائن درون‌متنی و برون‌متنی، بر آن است که آیه مذکور، برخلاف برداشت بیشتر مفسران، هرگز در مقام بیان تمایز شأن طبقاتی و اخلاقی و اجتماعی کنیزان از زنان آزاد نیست. بلکه مراد، بازشناسی زنان عفیف است. این آیه مانند موارد مشابه، تنها به فلسفه حجاب پرداخته است. درنهایت می‌توان گفت: قرآن مجید، حق عفاف جنسی را برای تمامی زنان، ولو کنیزان به رسمیت شناخته است. شیوه پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی با متکی بر مبانی شناخته‌شده تفسیری است.»

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: ایکنا تفسیر اخلاق قرآن قرآن به معصومان اصول اخلاقی اختصاص خطاب برای تفسیر بایسته ها چالش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۷۸۵۱۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گسترش جلسات سنتی قرآن کریم در حرم مطهر رضوی

  به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، سرپرست اداره دارالقرآن حرم مطهر رضوی با اشاره به تأکیدات تولیت آستان قدس رضوی بر این موضوع، گفت: برنامه‌های متنوع قرآنی در مسجد جامع گوهرشاد و ایوان مقصوره از اذان صبح تا اذان مغرب برگزار می‌شود.   محمد مقومی بیان معارف قرآن، ترتیل سوره مبارکه یاسین بعد از نماز صبح و تلاوت اذان گاهی قبل از اوقات شرعی در طول روز و برگزاری محافل و جلسات قرآنی را از جمله این برنامه‌ها برشمرد و افزود: همچنین جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در عصر‌ها در قالب برنامه دارالحفاظ برگزار می‌شود.   وی با اشاره به نیت واقف مبنی بر برگزاری جلسه‌ای صبحگاهی برای قرائت قرآن توسط مردم پس از نماز صبح، گفت: برنامه‌ریزی‌های لازم در این خصوص انجام شده است.   سرپرست اداره دارالقرآن حرم مطهر رضوی یادآور شد: طبق برنامه‌ها، نخستین جلسه صبحگاهی قرائت قرآن ساعت ۴ صبح پنجشنبه در مسجد گوهرشاد برگزار و از استاد سید مرتضی سادات فاطمی، پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی، به عنوان استاد جلسه و پیشکسوت قرآنی در این جلسه دعوت شد.   مقومی همچنین اعلام کرد: از اساتید پیشکسوت دیگر و قاریان بین‌المللی و ممتاز در این جلسات هم استفاده می‌شود.